Graan en mout zijn altijd een essentieel onderdeel van bier geweest, maar hop maakte niet altijd deel uit van het recept. Voordat brouwers de effecten van hop begrepen, vertrouwden ze op een unieke kruidenmix om hun bier te bitteren en op smaak te brengen. Deze mix – genaamd Gruit – gaf Gruitbier een onderscheidende smaak en aroma. Ook bekend als grut, gruut of gruyt, speelde het een cruciale rol in de middeleeuwse brouwerijtraditie.
De oorsprong van Gruit
Het brouwen met Gruit ontstond in Nederland, België en delen van Duitsland. Deze praktijk dateert minstens uit de 11e eeuw, toen de Romeinse keizer Hendrik IV er belastingen op hief. Lokale heersers controleerden de productie en verkoop van Gruit, zodat ze meeprofiteerden van elke gebrouwen batch bier. Brouwers hadden destijds geen keuze en moesten deze essentiële mix aanschaffen bij door de overheid goedgekeurde leveranciers.
Alles veranderde echter met de ontdekking van hop. Tegen de 15e eeuw had gehopt bier Gruit grotendeels vervangen en verdween het in de vergetelheid. Hop zorgde niet alleen voor een langere houdbaarheid, maar ook voor een constantere smaak. Daardoor werd Gruit een overblijfsel uit het verleden – tot nu.
De heropleving van Gruitbier
De recente craftbeer-revolutie heeft veel bijna vergeten bierstijlen nieuw leven ingeblazen, waaronder Gruit. Innovatieve brouwers over de hele wereld omarmen opnieuw kruiden en experimenteren met unieke smaakprofielen. In Gent, België, is zelfs een brouwerij die zich volledig toelegt op het produceren van Gruitbieren.
In tegenstelling tot hop heeft Gruit geen vast recept. Toch gebruiken veel brouwers kruiden zoals dophei, hondsdraf, leeuwenbek, bijvoet, gagel en duizendblad. Anderen voegen jeneverbessen, gember, karwijzaad, nootmuskaat of kaneel toe voor een verrassende twist. Sommigen voegen zelfs hop toe, al ondermijnt dat het oorspronkelijke doel van Gruitbier.
Een smaak uit het verleden
Gruit biedt een inkijk in de middeleeuwse brouwtradities en geeft moderne bierliefhebbers de kans om bier te proeven zoals het ooit was. Hoewel hop de industrie domineert, bewijst Gruit dat kruiden nog steeds een spannende rol kunnen spelen in het brouwen. Met zijn rijke geschiedenis en diverse smaken kan Gruit in de toekomst misschien weer een plek veroveren in de bierwereld.
